Παρουσίαση ἀπό τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας τοῦ τόμου "Μετάνθρωπος, ζώντας σ᾿ ἕναν ψηφιακό κόσμο"

Τήν Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 2018 ὀ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ παρουσίασε στήν Αἴθουσα τῆς Πνευματικῆς Ἑστίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως τό βιβλίο "Μετάνθρωπος, ζώντας σ᾿ ἕναν ψηφιακό κόσμο" πού ἐτέθη σέ κυκλοφορία ἀπό τίς ἐκδόσεις "Ἁρμός" τό καλοκαίρι τοῦ 2018. Στόν τόμο, πού ξεκίνησε ὡς ἰδέα τοῦ Ἐλλογιμωτάτου κ. Δημητρίου Γερούκαλη, Ἰατροῦ καί Ἐπιστημονικοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀστικῆς Ἑταιρείας "Ἱπποκράτης", Κέντρο Πρόληψης ἐξαρτήσεων καί προαγωγῆς τῆς ψυχοκοινωνικῆς ὑγείας, καί ἀποτελεῖ ἔκδοση τῆς ἀνωτέρω Ἑταιρείας, ὑπάρχουν κείμενα τοῦ κ. Δημητρίου Γερούκαλη, τοῦ κ. Σωτηρίου Γουνελᾶ, τοῦ κ. Δημητρίου Μπεκριδάκη, τοῦ κ. Ἰωάννου Πλεξίδα καί τοῦ κ. Ἀθανασίου Μουστάκη.

Ἀγαπητές φίλες καί φίλοι,

Μέ χαρά δέχθηκα νά παρουσιάσω στήν ἀποψινή ἐκδήλωση τό βιβλίο «Μετάνθρωπος, ζώντας σ᾿ ἕναν ψηφιακό κόσμο» πού ἐτέθη σέ κυκλοφορία ἀπό τίς Ἐκδόσεις Ἁρμός, τοῦ ἀγαπητοῦ φίλου Γιώργου Χατζηιακώβου τό περασμένο καλοκαίρι.

Τό βιβλίο πού πραγματεύεται ἕνα δύσκολο καί πρωτότυπο θέμα συγκροτήθηκε ἀπό μελέτες πέντε ἐπιστημόνων τοῦ κ. Δημητρίου Γερούκαλη, τοῦ κ. Σωτηρίου Γουνελᾶ, τοῦ κ. Δημητρίου Μπεκριδάκη, τοῦ κ. Ἰωάννου Πλεξίδα καί τοῦ κ. Ἀθανασίου Μουστάκη.

Δύο ἀπό αὐτούς εἶναι συνεργάτες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καί Νισύρου καί ἐργάζονται καί δραστηριοποιοῦνται στό νησί μας, ὁ μέν πρῶτος, κ. Δημήτριος Γερούκαλης, ἐπί σειρά ἐτῶν ὡς ἰατρός καί ἐπιστημονικός διευθυντής τῆς «Ἀστικῆς Ἑταιρείας «Ἱπποκράτης»/Κέντρο Πρόληψης τῶν ἐξαρτήσεων καί προαγωγῆς τῆς ψυχοκοινωνικῆς ὑγείας», μέ πολυετῆ προσφορά στόν τόπο μας, ὁ δέ δεύτερος, κ. Ἀθανάσιος Μουστάκης, ὡς θεολόγος τοῦ Ἱπποκρατείου Λυκείου Κῶ, καί ἐπί σειρά ἐτῶν ὡς γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καί Νισύρου.

Στόν τόμο αὐτό, τῶν 340 περίπου σελίδων, οἱ συγγραφεῖς προσεγγίζουν τό θέμα τοῦ καλουμένου «μετανθρώπου» μέσα ἀπό τό πρίσμα τῆς ζωντανῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως, τῶν βιβλικῶν κειμένων, τῆς πατερικῆς διδασκαλίας, ἀλλά καί τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης καί φιλοσοφίας.

Δίχως τόν παραμικρό δισταγμό, μέ τόν πλέον σαφή καί κατηγορηματικό τρόπο, οἱ συγγραφεῖς καί ἐγώ ξεκαθαρίζουμε ὅτι, ὅπως ἀναλυτικότερα θά δοῦμε ἀμέσως μετά, ἀνάλογη προσδοκία ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας μας δέν ὑπάρχει, καθώς ἡ προοπτική πού περιμένουμε καί γιά τήν ὁποία εὐχόμαστε, προσευχόμαστε καί ἀγωνιζόμαστε διαρκῶς κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς μας, εἶναι νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Δωρεοδότη Ἅγιο Θεό, τόν Δημιουργό, τόν Προνοητή καί τόν Σωτήρα μας. Δηλαδή γιά νά τό ποῦμε σέ θεολογική γλῶσσα: «Μετάνθρωπος», ὅπως τόν περιμένουν οἱ ὑποστηρικτές του, δέν ὑπάρχει. «Μετάνθρωπος», γιά τήν ὀρθόδοξη παράδοση, δέν μπορεῖ νά εἶναι παρά μόνο ὁ Ἅγιος.

Ἡ ἔντονη προσδοκία, κατά τήν ἐποχή μας, τοῦ «Μετανθρώπου», ἡ ὁποία νομίζω ὅτι εἶναι καρπός τῆς ραγδαίας προόδου τῆς τεχνολογίας, ἀπασχολεῖ πάρα πολύ ἔντονα, περισσότερο ἀπό ὅσο θά ἔπρεπε ἴσως, τή σύγχρονη διανόηση, ἀλλά καί τόν μέσο καθημερινό ἄνθρωπο. Κι αὐτό εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντικό, διότι ἡ ὑπερπροσφορά καί ἡ συσσώρευση πληροφοριῶν, σέ κάθε στιγμή καί σέ κάθε βῆμα τῆς ζωῆς μας, μεταβάλλει τίς προτεραιότητες τῆς καθημερινότητας καί ἀλλάζει τούς στόχους πού θέτουμε γιά τήν πορεία μας, ἐπαγγελματική, κοινωνική καί, κυρίως, πνευματική.

Πλῆθος δημοσιευμάτων καλλιεργεῖ καί ἐνισχύει τήν προσδοκία τοῦ «Μετανθρώπου», ὄχι μόνο ἀπό μία περιορισμένης ἐκτάσεως μερίδα ἐπιστημόνων ἤ στοχαστῶν, ἀλλά ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο πού παρασύρεται ἀπό τίς σειρήνες τῆς μετανεωτερικῆς ἐποχῆς καί νομίζει ὅτι σύντομα θά πραγματοποιηθεῖ ἡ ἐλπίδα του γιά βελτίωση τοῦ γένους μας, ἡ ὁποία θά ἀπαλύνει τά ποικίλα προβλήματα καί θά δημιουργήσει συνθῆκες ἀπόλυτης καί ἀτελείωτης εὐδαιμονίας.

Στό σημεῖο αὐτό ὁ ἀντικειμενικός παρατηρητής, εὔλογα, θά ἀναρωτηθεῖ ἐάν αὐτό εἶναι κατ᾿ ἀνάγκη κακό; Καί ὀφείλουμε νά παραδεχθοῦμε ὅτι, ἐκ πρώτης ὄψεως, μία τέτοια ἐξέλιξη θά μποροῦσε νά ὠφελήσει τόν μέσο ἄνθρωπο καί νά προσφέρει πολλά στήν καθημερινότητά του. Μία πιό προσεκτική ματιά ὅμως μᾶς πείθει ὅτι ἡ πραγματικότητα εἶναι τελείως διαφορετική: ἡ προοπτική δημιουργίας, μέ τή συνδρομή τῆς τεχνολογίας, ἑνός βελτιωμένου τύπου ἀνθρώπου, ἐπιβαρύνει τόν ἄνθρωπο, τό ὕψιστο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, μέ περισσότερα καἰ δυσχερέστερα προβλήματα ἀπό ὅσα τελικά ἐπιλύει προκαλώντας, μεταξύ ἄλλων, ἐπικίνδυνη ἀποξένωση μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί, κυρίως, ἀπώλεια τοῦ στόχου καθενός ἀπό ἐμᾶς, ὅπως αὐτός τέθηκε ἀπό τόν Θεό, ἤδη κατά τήν προχριστιανική ἐποχή, μέ τήν φιλόστοργη προτροπή Του «ἔσεσθε Ἅγιοι, ὅτι Ἅγιος ἐγώ Κύριος ὁ Θεός ὑμῶν» (Λευϊτικόν 20:7), δηλαδή, «νά γίνετε Ἅγιοι, διότι καί ἐγώ, ὁ Κύριος καί Θεός σας, εἶμαι Ἅγιος».

Αὐτός ὁ συγκλονιστικός λόγος τοῦ Κυρίου μᾶς θέτει, ὅλους μπροστά σέ μεγάλη εὐθύνη καί ὁριοθετεῖ μέ ἀπολύτως σαφῆ τρόπο τήν πορεία μας στή ζωή: ὀφείλουμε νά γίνουμε Ἅγιοι. «Γιατί;» Διότι γι᾿ αὐτό μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός καί μᾶς ἔβαλε στόν Παράδεισο καί μᾶς φρόντιζε καί μᾶς φροντίζει καί θά μᾶς φροντίζει πάντοτε.

Ἄς ἔρθουμε ὅμως στό βιβλίο. Μετά ἀπό σύντομο δικό μου χαιρετισμό, ὑπάρχει ἕνα πολύ ἐνδιαφέρον «Προλογικό Σχόλιο» τοῦ κ. Σωτηρίου Γουνελᾶ, τό ὁποῖο ἀναφέρεται στή σχέση πίστεως καί ἐπιστήμης καί στήν ἀνάγκη ὁριοθετήσεως τῶν περιοχῶν στίς ὁποῖες ἀναφέρονται, καί ἀκολουθεῖ τό Εἰσαγωγικό κείμενο τοῦ κ. Δημητρίου Γερούκαλη, ὁ ὁποῖος εἶναι καί ὁ ἐμπνευστής τοῦ τόμου καί αὐτός πού ἐπέλεξε καί συντόνισε τούς συγγραφεῖς γιά νά καταλήξουν στό ἀποτέλεσμα πού ἔχουμε ἐνώπιόν μας σήμερα.

Ἀκολουθεῖ τό κυρίως κείμενο τοῦ ἀγαπητοῦ Δημήτρη μέ τίτλο «Ἡ οἰκολογία τοῦ ψηφιακοῦ κόσμου: μετάνθρωπος ἤ πρόσωπον;» μέ τό ὁποῖο θέτει πολλές βασικές παραμέτρους τῆς διαπραγμάτευσης καί ἀναλύει θέματα πού σχετίζονται μέ τήν ἀπεικόνιση ἐννοιῶν, τόν Κυβερνοχῶρο καί τή θρησκειοποίησή του, τή σχέση τῆς πραγματικότητας μέ τό εἴδωλο, τήν εἰκόνα στήν Ἐκκλησία καί τήν ἠλεκτρονική εἰκόνα, τή θεολογική νοηματοδότηση τῆς σύγχρονης τεχνικῆς καί τήν μεταμόρφωσή της σέ Δοξολογική Τεχνολογία. Ἐν τέλει, διατυπώνει τήν πρότασή του, ἡ ὁποία ἐντοπίζεται στήν προβολή τοῦ Ἑλληνορθοδόξου τρόπου τοῦ βίου καί τῆς ἀναδείξεως τῆς ἔννοιας τοῦ Προσώπου ὡς τῆς καταλληλότερης βάσης γιά νά προχωρήσουμε ὡς λαός καί νά ἀντιμετωπίσουμε τή δύσκολη οἰκονομική, κοινωνική καί πνευματική συγκυρία στήν ὁποία βρισκόμαστε.

Στή συνέχεια ὑπάρχει τό κείμενο τοῦ κ. Σωτηρίου Γουνελᾶ πού τιτλοφορεῖται «Κριτική στήν ἐπιστήμη». Σέ αὐτό σχολιάζεται ἡ τάση τοῦ ἀνθρώπου νά αὐτοθεοποιεῖται καί νά περιορίζει τήν πραγματικότητα σέ ὅσα ἀντιλαμβάνονται οἱ αἰσθήσεις καί σέ ὅσα μπορεῖ νά ἀναλύσει καί νά αἰτιολογήσει ἡ ἐπιστήμη, τονίζοντας ὅτι δέν μᾶς ὠφελεῖ νά θέλουμε νά μετατρέψουμε τά πάντα σέ ἀντικείμενα πρός παρατήρηση καί ἀνάλυση. Ἄς μάθουμε, σημειώνει, νά μήν αὐτονομοῦμε τήν ψυχρή λογική ἀπό τόν ἄνθρωπο, τίς ἀνάγκες καί τίς δυνατότητές του.

Τό κείμενο τοῦ κ. Δημητρίου Μπεκριδάκη φέρει τόν τίτλο «Machina ex Deo [Μάκινα εξ Ντέο] (δηλαδή Ἀπό μηχανῆς Θεός), Στοχασμοί γύρω ἀπό τόν θεολογικό πυρῆνα τῆς σύγχρονης τεχνολογίας» περιλαμβάνει ἐκτενῆ καί διεξοδική ἀναφορά στήν ἔννοια «Τεχνικός Πολιτισμός», τονίζει τόν ρόλο τῆς τεχνολογίας γιά τό σύνολο τῆς κοινωνίας μας, ἐπισημαίνει ὅτι ἡ τεχνική εἶναι τό πλαίσιο μέσα στό ὁποῖο ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ζεῖ καί ἀντιλαμβάνεται τήν ὕπαρξή του, καί μεταξύ πολλῶν, σημειώνει ὅτι ὁ λόγος μας γιά τήν τεχνολογία συνδέεται μέ μία ἀσκητική τῆς ἀγάπης καί τῆς κατάφασης, καί ὄχι τοῦ μίσους καί τῆς ἄρνησης.
Τό ἑπόμενο κείμενο μέ τίτλο «Τό τέλος τοῦ ἀνθρώπου: μία χριστιανική προσέγγιση στήν ἔννοια τοῦ μετανθρώπου» τοῦ κ. Ἰωάννου Πλεξίδα θίγει πολλά καί ἐνδιαφέροντα θέματα. Τονίζει ὅτι γιά τούς ὀπαδούς τοῦ μετανθρωπισμοῦ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας εἶναι ἕνα στάδιο, μόνο, στήν ἐξέλιξη τῆς ἀνθρώπινης φύσης καί ὄχι ἡ κατάληξή της, καθώς καί ὅτι τό βιολογικό σῶμα, ἐξαιτίας τῆς ὑλικότητάς του, εἶναι εὔθραυστο καί περιορισμένο, μέ ἀποτέλεσμα νά μήν μπορεῖ νά στηρίξει τήν πλήρη ἐξέλιξη τῶν δυνατοτήτων τοῦ νοῦ. Ἐπισημαίνει ὅτι ἡ εἰκονική ἀθανασία, ἡ μεταφορά δηλαδή τῆς συνείδησης τοῦ ἀνθρώπου σέ ἕναν ὑπολογιστή, εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρόπους ἀθανασίας πού προκρίνουν οἱ μετανθρωπιστές καί θεωροῦν ὡς ἐπιδιωκόμενο στόχο. Τέλος, δίχως δισταγμό καταλήγει στό συμπέρασμα ὅτι γιά νά νικήσουμε τίς ἀδυναμίες πού μᾶς ταλαιπωροῦν μετά τήν πτώση καί τήν ἔξοδό μας ἀπό τόν Παράδεισο ὀφείλουμε νά ἐμπιστευθοῦμε τόν Θεό καί νά συνεργαστοῦμε μαζί Του, καθώς μόνοι μας δέν μποροῦμε νά ἐπιτύχουμε τή σωτηρία.

Τό ἑπόμενο, τελευταῖο ἀπό τά κυρίως κείμενα τοῦ τόμου, εἶναι τοῦ κ. Ἀθανασίου Μουστάκη καί ἔχει τόν τίτλο «Ἅγιος: ὁ πραγματικός μετά-ἄνθρωπος». Τό κείμενο αὐτό πού πραγματεύεται τό θέμα τοῦ Μετανθρώπου, κυρίως, μέσα ἀπό τή διδασκαλία τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας γιά τόν ἄνθρωπο καί τή δημιουργία του ξεκινᾶ μέ μία ἀναδρομή στήν προαιώνια προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά ὑπερβεῖ τά ὅρια τῆς μεταπτωτικῆς του φύσης, ἐξετάζει τί εἶναι ὁ μετάνθρωπος, παρουσιάζει στοιχεῖα τῆς ὀρθόδοξης ἀνθρωπολογίας μέσα ἀπό τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης καί διερευνᾶ τίς προοπτικές τοῦ ἀνθρώπου καί τήν πιθανή προσφορά τοῦ μετανθρώπου στή ζωή του. Ὁδεύοντας πρός τήν ὁλοκλήρωση τοῦ κειμένου προχωρᾶ σέ σύγκριση ἀνθρώπου καί μετανθρώπου, ἡ ὁποία τόν ὁδηγεῖ στή διαπίστωση τῆς ὑπεροχῆς τοῦ ἀνθρώπου καί στήν προοπτική του πού εἶναι ἡ Ἁγιότητα. Τό κείμενο αὐτό, τό ἐκτενέστερο τοῦ τόμου, κλείνει μέ ἀναφορά στή διαλεκτική δυνάμεως καί ἀσθενείας, ὅπως αὐτή διατυπώνεται ἀπό τόν ἀπ. Παῦλο στή Β΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή.

Ὁ τόμος ὁλοκληρώνεται μέ ἐπιλεγόμενα ἀπό τόν κ. Δημήτριο Γερούκαλη, ὁ ὁποῖος τονίζει τόν κίνδυνο τοῦ μηδενισμοῦ καί τήν πολύ μεγάλη σημασία τῆς στροφῆς μας στή σοφία καί στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, καί ἰδιαιτέρως τῶν ἀσκητῶν καί Ἁγίων τῆς ἐρήμου, οἱ ὁποῖοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ κατόρθωσαν νά «ὑπερβοῦν» τήν φύση μας καί νά κερδίσουν τήν αἰώνια ζωή.

Πάντοτε ὁ ἄνθρωπος ἔπλαθε τύπους ἰδανικῶν ὄντων μέσῳ τῶν ὁποίων ἤλπιζε ὅτι θά κέρδιζε τήν ἀθανασία. Τά ὄντα αὐτά, πού δέν ὑπῆρξαν ποτέ, τά ἔπλασε ὁ ἄνθρωπος γιά νά ἀντιμετωπίσει τό κενό, τό μηδέν, τόν καταλυτικό φόβο τοῦ θανάτου, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τό μόνο πρόβλημα πού δέν μποροῦμε νά παραμερίσουμε καί μέ τό ὁποῖο κάποια στιγμή θά ἔλθουμε ἀντιμέτωποι. Ἡ προσπάθεια νά τό ἀντιμετωπίσουμε μέ τό νά γίνουμε περισσότερο μηχανές καί λιγότερο ἄνθρωποι νιώθω ὅτι δέν θά μᾶς βοηθήσει.
Σίγουρα μέ αὐτόν τόν τρόπο θά ἀφήσουμε πίσω μας διάφορα προβλήματα, παραδείγματος χάριν ἀδυναμίες μέ τίς ὁποῖες γεννηθήκαμε καί ἀσθένειες πού ἀποκτήσαμε κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς μας, θά ἀντιμετωπίσουμε καλύτερα τίς σύγχρονες προκλήσεις, θά προσαρμοζόμαστε εὐκολότερα σέ ἀντίξοα περιβάλλοντα, θά ξεπερνᾶμε κάποια ἀπό τά ζητήματα πού δημιουργεῖ ἡ ὑπερκατανάλωση καί ἡ μόλυνση τοῦ πλανήτη μας, ἀλλά, ἐπιτρέψτε μου νά πῶ, θά μποροῦμε πιό ἀποτελεσματικά νά ἐγκαταλείπουμε ὅσους συνανθρώπους μας δέν μποροῦν ἤ δέν θέλουν νά ἀκολουθήσουν αὐτή τήν πορεία.

Ὡς Ὀρθόδοξοι, ἀπέναντι στήν προσδοκία τοῦ «μετανθρώπου» μποροῦμε νά ἀντιτάξουμε τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιά τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν πτώση, ἀλλά καί τίς προοπτικές πού τοῦ προσέφερε ἡ Σάρκωση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ τήν ὁποία ξαναζήσαμε πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες.

Κίνητρο τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἦταν ἡ ἀγάπη. Ὁ Θεός, μέσα στήν ἀπροσμέτρητη ἀγάπη Του, τόν δημιούργησε θνητό (ἀπό φθαρτή ὕλη) ἀλλά ταυτόχρονα τοῦ προσέφερε τήν πνοή τῆς ζωῆς ὥστε, ὅσο παρέμενε ἑνωμένος μαζί Του νά μήν γνωρίσει τόν θάνατο καί τή φθορά. Ἔτσι, ὁ ἀνθρωπος δημιουργημένος ἀπό γήινα καί θεϊκά στοιχεῖα δέν πέθαινε ποτέ. Ζοῦσε στόν Παράδεισο, μέσα στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ, δίχως νά ὑφίσταται τίς συνέπειες τῆς δημιουργίας του ἀπό τό χῶμα. Γιά εἶναι ὁλοκληρωμένη ἡ μακαριότητά του ὁ Θεός τοῦ εἶπε ὅτι μποροῦσε νά τρώει ἀπό ὅλους τούς καρπούς, ἐκτός ἀπό ἕναν. Ἐάν ἔτρωγε ἀπό αὐτόν θά πέθαινε, ὅπως καί ἔγινε τελικά. Ὁ Θεός, ὅμως, καί πάλι δέν ἄφησε τό Πλάσμα του νά βασανίζεται μακριά Του. Ἔστειλε τόν Υἱό καί Λόγο Του, ὁ ὁποῖος μέ τή Σταύρωση καί τήν Ἀνάστασή Του ἔδωσε καί πάλι στόν ἄνθρωπο τή δυνατότητα τῆς σωτηρίας καί τήν προοπτική τῆς αἰώνιας ζωῆς.

Μέσα ἀπό αὐτή τήν ὀπτική μποροῦμε μέ βεβαιότητα νά ποῦμε ὅτι ὁ «μετάνθρωπος» δέν ἔχει νά μᾶς προσφέρει κάτι, δέν μᾶς εἶναι ἀπαραίτητος.

Ἡ λύση τῶν προβλημάτων μας δέν εἶναι ὁ ἄνθρωπος-μηχανή, δέν εἶναι ἡ στενότερη σύνδεσή μας μέ τίς ἠλεκτρονικές συσκευές.

Ἡ ἀπάντηση στό αἴτημα γιά αὔξηση τῆς δύναμης καί βελτίωση τῶν δυνατοτήτων μας, γιά νά ἀντιμετωπίσουμε τά προβλήματα πού μᾶς ταλαιπωροῦν, δηλώνεται μέ τά λόγια τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἀπόστολο Παῦλο ὅταν ταλαιπωροῦνταν ἀπό κάποιο σοβαρό χρόνιο πρόβλημα ὑγείας καί παραπονέθηκε γι᾿ αὐτό: «ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου, ἡ γάρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενεία τελειοῦται» (Β΄ Κορινθίους 12:9).

Ἡ δύναμη μας δέν βρίσκεται στίς βιολογικές ἤ στίς πνευματικές ἱκανότητές μας. Ἡ πηγή καί ἡ ἀφετηρία τῆς δυνάμεώς μας εἶναι ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Θεοῦ μας, ἡ ὁποία μᾶς στηρίζει, μᾶς σκεπάζει καί μεταμορφώνει τή ζωή μας.
Ἡ στάση μας ἀπέναντι στά σημαντικά προβλήματα δέν μπορεῖ νά καθοριστεῖ ἀπό τήν ἐλπίδα τῆς ἀνάπτυξης τοῦ μετανθρώπου, διότι αὐτός, ἀκόμη καί ἐάν μᾶς προσφέρει κάποιες ἐπιπλέον δεξιότητες καί ἱκανότητες, ἤ ἐάν μᾶς ἐξασφαλίσει λίγα ἀκόμη χρόνια ζωῆς, ποτέ δέ θά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τά δεσμά τῆς φθορᾶς. Ὁ σημαντικότερος «ἀγῶνας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἐνάντια στίς ἀρχές καί τίς ἐξουσίες τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου» (Πρός Ἐφεσίους 6:12), ὅπως γράφει ὁ ἀπ. Παῦλος. Τό στοίχημα δέν εἶναι νά παρατείνουμε μία ζωή πού, τελικά, θά μᾶς ὁδηγήσει στή φθορά καί στόν θάνατο, ἀλλά νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό ὅσα μᾶς κρατοῦν δέσμιους σέ αὐτή καί νά ζήσουμε, κατά κυριολεξία, ἐλεύθεροι ἐν Χριστῷ. Σέ αὐτόν τόν σκληρό καί μακροχρόνιο ἀγῶνα, βοηθός καί στήριγμά μας δέν εἶναι μόνο ἡ ἐπιστήμη καί ἡ τεχνολογική πρόοδος. Ἀπαιτεῖται κάτι ἰσχυρότερο πού θά τόν ἑνώσει μέ τήν πηγή τῆς ζωῆς, τόν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος, πού ὑπερβαίνει τά μέτρα καί τά δεδομένα τῆς φθορᾶς εἶναι ὁ Ἅγιος πού μπολιάζει τήν ὕπαρξή του μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τῆς προσφέρει τήν αἰώνια ζωή. Ἔτσι, ὁ πραγματικός μετάνθρωπος, πού διαφοροποιεῖται ἀπό τούς προσδοκώμενους ἀνθρώπους-μηχανές καί δραπετεύει ἀπό τή φθορά καί τόν ἐναγκαλισμό τοῦ θανάτου εἶναι ὁ Ἅγιος, πού μέ τή ζωή καί τόν πνευματικό του ἀγῶνα ἔγινε φίλος, συνοδοιπόρος καί μιμητής τοῦ Θεοῦ.

Ἀγαπητοί μου,
Ὁλοκληρώνοντας τήν ἀποψινή παρουσίαση θά ἤθελα νά ἀναφερθῶ σέ κάτι πού μέ χαροποίησε ἰδιαιτέρως: τό βιβλίο πού ἀπόψε παρουσιάζουμε εἶναι ἕνας ἀπό τούς καρπούς τῶν προσπαθειῶν τῆς «Ἀστικῆς Ἑταιρείας «Ἱπποκράτης»/Κέντρο Πρόληψης τῶν ἐξαρτήσεων καί προαγωγῆς τῆς ψυχοκοινωνικῆς ὑγείας», ἡ ὁποία μέ σοβαρότητα καί συναίσθηση τῆς εὐθύνης πού βαραίνει τούς ὤμους τῶν στελεχῶν της, ἐπικεντρώνει τήν προσοχή της στόν τομέα τῆς προλήψεως, ἀλλά ὄχι μόνο ἀπέναντι στόν κίνδυνο ἐξαρτήσεων ἀπό ψυχοτρόπες οὐσίες, ἀλκοόλ κ.λπ. Μέ τήν ἔκδοση τοῦ βιβλίου τούτου στρέφει τό βλέμμα της σέ ἐξαρτήσεις πού πολλοί δέν τίς διακρίνουν: ἐθισμός στό διαδίκτυο, στά ἠλεκτρονικά παιχνίδα καί στίς ἠλεκτρονικές συσκευές καί στήν τεχνολογία, ἐν γένει, καί ἐπισημαίνει τόν σοβαρότατο κίνδυνο ἀλλοιώσεως τῆς ἐννοίας τοῦ ἀνθρώπου στίς συνειδήσεις μας καί στήν παραθεώρηση τῆς ἀξίας του, ἀντικαθιστώντας τόν μέ ὑποκατάστατα τά ὁποῖα ἐπ᾿ οὐδενί μποροῦν νά καλύψουν τίς πολλές καί ποικίλες ἀνάγκες του.

Μοναδική ἐλπίδα γιά τήν ὑπέρβαση τῶν προβλημάτων πού μᾶς ταλανίζουν καί τείνουν νά μᾶς συνθλίψουν εἶναι νά στραφοῦμε μέ πίστη, ἐλπίδα καί σοβαρότητα πρός τόν Ἅγιο Θεό καί τόν, κατ᾿ εἰκόνα Αὐτοῦ πλασμένο, συνάνθρωπό μας καί νά ἀναζητήσουμε διέξοδο ἀπό τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς ὄχι στήν ἕνωση μέ τή μηχανή, ἀλλά στήν προοπτική τῆς θεώσεως καί στήν ἐπιδίωξη ἑνώσεως μέ τόν Δημιουργό μας Θεό, ὁ ὁποῖος μέ ἀγάπη, ὑπομονή καί ἔλεος περιμένει τήν ἐπιστροφή τοῦ Ἀδάμ στόν Παράδεισο καί τήν ἀποκατάστασή του στήν ὀμορφιά μέ τήν ὁποία τόν ἔπλασε.

Μέ αὐτές τίς σκέψεις, ὁλοκληρώνω εὐχόμενος, ὅπως κατά τό παρελθόν εἶχα κάνει γιά τό βιβλίο τοῦ κ. Δημητρίου Γερούκαλη καί τῶν συνεργατῶν του, πού πραγματεύεται τήν ἔννοια τοῦ προσώπου καί τή σημασία του, καί στό μέλλον νά ἀπολαύσουμε καί ἄλλους καρπούς τῆς ἐρευνητικῆς ἐνασχολήσεως καί ἐπιστημονικῆς μελέτης τῶν συγγραφέων.

Σᾶς εὐχαριστῶ πού μέ ἀκούσατε!