Ὁ Ὁσιομάρτυς Ἰωνᾶς ὁ Γαρμπῆς ὁ Νισύριος
Ὁ Ἅγιος Ἰωνᾶς (ἑορτάζει τήν πρώτη Κυριακή μετά τή 10η Ἰουλίου) ἔφθασε στή νῆσο Λειψώ γύρω στό 1550 μαζί μέ ἄλλους τέσσερεις μοναχούς. Ἐγκαταστάθηκαν σέ μία ἄγονη καί ἀφιλόξενη βραχώδη περιοχή, ἀλλά αὐτό δέν τούς ἐμπόδισε νά θεμελιώσουν Ναό πρός τιμήν τῆς Παναγίας καί ἀμέσως μετά νά κτίσουν τά κελλιά τους. Ἀγωνίσθηκαν μέ ζῆλο καί πίστη καί ὁ Θεός μέ θαῦμα τούς χάρισε νερό, τό «Ἅγιο Νερό», ὅπως μέχρι σήμερα τό ἀποκαλοῦν. Τά σπήλαια τῆς περιοχῆς ἔγιναν οἱ πρῶτες κατοικίες τους, ἐνῶ σύντομα κουβάλησαν χῶμα καί ἔφτιαξαν μικρά χωράφια γιά νά ἐξασφαλίσουν τόν ἄρτο καί τόν οἶνο γιά τή Θεία Κοινωνία.
Σέ μικρό χρονικό διάστημα ἡ ὀλιγομελής αὐτή ἀσκητική κοινότητα αὐξήθηκε προσελκύοντας καί ἄλλους πατέρες, ἐνῶ δημιουργήθηκε ἕνα νέο ἡσυχαστήριο, στό ὁποῖο καλλιεργοῦσαν ἐλιές γιά νά ἔχουν λάδι γιά τά καντήλια τους.
Δυστυχῶς, Τοῦρκοι κατακτητές εἰσέβαλαν στό μοναστήρι καί σκότωσαν πέντε μοναχούς, ἀνάμεσα στούς ὁποίους καί τόν Ἅγιο Ἰωνᾶ τόν Γαρμπῆ, στό μαρτύριο τοῦ ὁποίου κώδικας τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου ἀναφέρεται ὡς ἑξῆς: «1635 τῷ αὐτῷ μηνί Ἀπριλίῳ ἔπιασε Νομ-Πεκήρ Πασάς τόν ἐν μοναχοῖς Ἰωνᾶν τόν Γαρμπήν, ἐκ Νισύρου καί ἔδειρεν αὐτόν, ὅπου ἀπέθανεν».
[Ἀρχιμ. Στέφανος Καλλιστῆς,
Ἡγούμενος Ἱ. Μ. Παναγίας Σπηλιανῆς Νισύρου]
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΙΩΝΑ ΤΟΥ ΓΑΡΜΠΗ
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Νισύρου τόν γόνον, Λειψῶν τόν ἔφορον,
καί τό τῆς Δωδεκανήσου ἁπάσης,
γέρας Θεῖον καί καύχημα, Ἰωνᾶν τιμήσωμεν πιστοί,
ὡς Ὅσιον Χριστοῦ πανευκλεῆ, ἵνα λάβωμεν πταισμάτων τόν ἱλασμόν,
παρά Θεοῦ κραυγάζοντες· Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν,
δόξα τῷ σέ στεφανώσαντι,
δόξα τῷ ἐν εὐκλείᾳ οὐρανῶν, δοξάσαντί σε Ὅσιε.